KOMBİNE(X5)SAYAÇLAR

Merhaba endüstriyel enerji uzmanları! “Fabrikamda reaktif gücü de takip etmek, şebekeye verdiğim enerjiyi de kaydetmek istiyorum!” diyorsanız, kombine sayaç (X5) tam bir kurtarıcı. Monofaze veya standart trifaze sayaçların ötesinde, bu güçlü cihaz hem aktif hem reaktif enerjiyi izler, yükleri dengeler ve faturayı optimize eder. Adını "X/5" akım trafosundan alan bu sayaç, yüksek tüketimli tesislerin vazgeçilmezi.

Bu blog yazısında kombine sayacın (X5) ne olduğunu, çalışma prensibini, kurulum detaylarını, avantajlarını, diğer sayaçlarla farklarını ve 2025'in en popüler modellerini detaylıca inceleyeceğiz. Hazır mısınız? Enerjinizi kombine edin, tasarrufu katlayın!

Kombine Sayaç (X5) Nedir?

Kombine sayaç (X5), üç fazlı endüstriyel elektrik sistemlerinde aktif ve reaktif enerjiyi hassas bir şekilde ölçen, akım trafosuna bağlı bir elektronik sayaçtır. "X5" adı, akım trafosunun sekonder akımının 5A olduğu ve primer akımının (X) tesis gücüne göre değiştiği (örneğin 100/5, 500/5) yapıdan gelir. Hem şebekeden çekilen hem de (güneş paneli gibi) şebekeye verilen enerjiyi kaydeder – tam bir "kombi" çözüm!

Temel Yapı: Giriş: Üç faz (L1, L2, L3) + nötr + toprak + akım trafoları. Ölçüm: Aktif (kWh) ve reaktif (kVArh) enerji, güç faktörü. Çıkış: LCD ekran, RS485 haberleşme, çok tarifeli kayıt.

Evlerde değil, fabrikalar, oteller, alışveriş merkezleri ve OG (orta gerilim) aboneleri için idealdir. Sınıf B (%1) aktif ve Sınıf 2 reaktif doğrulukla çalışır.

Kombine Sayaç (X5) Nasıl Çalışır?

X5 sayaç, akım trafoları (CT) aracılığıyla yüksek akımları düşürerek ölçüm yapar. Prensip şöyle:

1. Akım Dönüşümü: Tesis akımı (örneğin 1000A) trafolarla 5A'ya indirilir – sayaç bu değeri X katıyla çarparak gerçek tüketimi hesaplar.

2. Ölçüm: Mikroişlemci, her fazın aktif/reaktif enerjisini, voltaj/akımını izler. Reaktif güç (motorlar gibi) cezalarını önler.

3. Kayıt ve Uyarı: 8 tarifeli ölçüm, pil zayıflaması, kapak açılması gibi olayları kodlu LCD'de gösterir. Elektrik kesintisinde bile okuma yapar!

Örnek: 200/5 trafolu X5 sayaçta okunan 10 kWh, gerçekte 2000 kWh'dir (10 x 40). Reaktif enerjiyi de takip ederek güç faktörünü %0.95 üstünde tutar.

2025'te akıllı modeller, IoT ile uzaktan veri gönderir – manuel okumaya veda!

Kombine Sayaç (X5) Kurulum Adımları: Adım Adım Rehber

⚠️ UYARI: Yüksek akım riskli! Sertifikalı elektrik mühendisi ile çalışın, sigortayı indirin.

Gerekli Malzemeler

Malzeme	Açıklama
X5 kombine sayaç	3 fazlı, 5A trafolu (Makel C520 gibi)
Akım trafoları (CT)	3 adet, X/5 oranı (tesis gücüne göre)
Kablo	5x2.5 mm² NYM + ekranlı haberleşme kablosu
Otomatik sigorta	63A trifaze
Pano	IP54 koruma, havalandırmalı

Bağlantı Şeması

text

[Şebeke L1] ──► [CT1 Primer] ──► [Sigorta L1] ──► [Sayaç Giriş 1 (L1)]
[Şebeke L2] ──► [CT2 Primer] ──► [Sigorta L2] ──► [Sayaç Giriş 3 (L2)]
[Şebeke L3] ──► [CT3 Primer] ──► [Sigorta L3] ──► [Sayaç Giriş 5 (L3)]
[Şebeke Nötr] ──► [Sayaç Giriş 7 (Nötr)]

[CT1 Sekonder (5A)] ──► [Sayaç CT1 Giriş]
[CT2 Sekonder (5A)] ──► [Sayaç CT2 Giriş]
[CT3 Sekonder (5A)] ──► [Sayaç CT3 Giriş]

[Sayaç Çıkış L1/L2/L3] ──► [Tesisat Fazları]
[Toprak] ──► [Sayaç ve CT Topraklaması]

Adımlar:

1. Sigortayı İndirin: Faz ve akım kontrolü yapın.

2. Trafoları Monte Edin: Her faza seri bağlayın (primer tesis hattı, sekonder sayaca).

3. Pano Kurun: Sayaçı 1.5m yükseklikte yerleştirin.

4. Bağlantıları Yapın: Fazları CT'lerden geçirip sayaca yönlendirin. Nötr doğrudan.

5. Test Edin: Sigortayı açın, trafosuz okuma yapmadan gerçek değeri çarpın (X/5 oranıyla).

Kurulum 3-5 saatte biter, ama trafo seçimi kritik!

Kombine Sayaç (X5) Çeşitleri

Tür	Özellik	Kullanım Alanı
Doğrudan Bağlantılı	Düşük akım (<100A)	Küçük fabrikalar
Trafo Bağlantılı (X5)	Yüksek akım (100A+)	Sanayi tesisleri
Çift Yönlü	Üretim/tüketim	Güneş enerjili OG
Akıllı (RS485'li)	Uzaktan okuma, AMI	Endüstri 4.0

2025 Trendi: Ethernet'li modeller – AI ile reaktif ceza tahmini!

X5 vs Diğer Sayaçlar: Hangisini Seçmeli?

Özellik	X5 Kombine	Monofaze	Trifaze Standart
Faz Sayısı	Üç (380V)	Tek (220V)	Üç (380V)
Ölçüm	Aktif + Reaktif	Sadece Aktif	Genelde Aktif
Trafo	Zorunlu (X/5)	Yok	Opsiyonel
Güç Kapasitesi	50+ kW	3-10 kW	10-50 kW
Kullanım	Endüstriyel	Ev	Orta tesis

Ne Zaman X5? Reaktif güç cezalarından kaçınmak veya yüksek akım izlemek için. Monofaze evler, trifaze küçük iş yerleri için yetersiz kalır!

Avantajlar ve Dezavantajlar

✅ Avantajları

• Hassas Ölçüm: %0.5-1 doğruluk, reaktif takip ile ceza önleme.

• Yüksek Kapasite: Trafo ile 5000A+ tesisleri yönetir.

• Veri Zenginliği: 8 tarife, olay kaydı, uzaktan erişim.

• Tasarruf: Güç faktörünü optimize eder, faturayı %15 düşürür.

⚠️ Dezavantajları

• Yüksek Maliyet: Trafo + kurulum pahalı.

• Karmaşıklık: Trafo oranı yanlış seçilirse hata verir.

• Endüstriyel Odak: Evlerde kullanılamaz.

Güncel Fiyatlar ve Marka Önerileri (2025)

Marka/Model	Özellik	Fiyat Aralığı
Makel C520 X5	RS485, çift yönlü, Sınıf B	2000-3000 TL
Adalpano X5 Kombi	Ethernet, reaktif ölçüm	1800-2500 TL
ENTES X5 Serisi	AMI uyumlu, IP54	2500-3500 TL
Kohler X5 Pro	8 tarife, pil yedekli	2200-2800 TL

İpucu: TSE onaylı seçin – vergi indirimi için!

Bakım İpuçları ve Sık Sorular

Bakım:

• Yıllık Kalibrasyon: Trafo oranını kontrol edin.

• Yazılım Güncelle: Akıllı modellerde app ile.

• Arıza? LCD hatası veya sıfırlanma – mühendis çağırın.

SSS

Soru	Cevap
X5 trafo oranı nasıl seçilir?	Tesis akımına göre (örneğin 500A için 1000/5).
Reaktif enerji neden önemli?	Cezaları önler, verimliliği artırır.
Evde X5 kullanılabilir mi?	Hayır, endüstriyel için.

Sonuç: Enerjinizi Kombine Edin!

Kombine sayaç (X5), endüstriyel tesislerin güçlü kalkanı – hassas, verimli ve geleceğe hazır. Fabrika mı yönetiyorsunuz? Yenilenebilir enerji mi entegre ediyorsunuz? X5 ile başlayın, reaktif cezaları unutun!

Siz X5 kullanıyor musunuz? Hangi trafoda? Yorumlara yazın! Belki bir sonraki yazıda akım trafosu seçimini detaylandırırım.

Bir sonraki yazı: “Akıllı Sayaçlar: IoT ile Enerji Devrimi!”

Abone olun, enerjinizi hassas ölçün! 🔌